Bệnh dãn phế quản mạn tính
19/12/2019 08:14:00
Bệnh dãn phế quản mạn tính là sự phá hủy hoặc suy yếu các cấu trúc của thành phế quản. Các tổn thương của bệnh dãn phế quản mạn tính là tổn thương không hồi phục, để phân biệt với tình trạng dãn phế quản cấp tính tạm thời có hồi phục trong một số bệnh cảnh viêm nhiễm cấp tính như nhiễm siêu vi, viêm tiểu phế quản…
Nguyên nhân gây ra dãn phế quản
Triệu chứng lâm sàng – chẩn đoán dãn phế quản mạn tính
Biểu hiện thường gặp nhất của dãn phế quản mạn tính là
Một số biểu hiện của tình trạng thiếu oxy mạn tính như dấu hiệu ngón tay dùi trống, móng tay hình mặt kính đồng hồ, tím môi tím đầu móng… có thể gặp ở những trường hợp dãn phế quản lâu ngày có ảnh hưởng lên chức năng hô hấp và tim mạch.
Các xét nghiệm thường được chỉ định để chẩn đoán dãn phế quản là X-quang phổi quy ước, CT-scan ngực, chụp phế quản cản quang (ít làm), đo chức năng hô hấp, nội soi phế quản…
Diễn tiến - biến chứng của dãn phế quản mạn tính
Điều trị dãn phế quản – khi nao cần phải diều trị dãn phế quản bằng phẫu thuật
Điều trị dãn phế quản đa phần là điều trị bảo tồn nội khoa. Người bệnh thường được hướng dẫn tập ho khạc, dẫn lưu đàm nhớt theo tư thế, tập hít thở, vật lý trị liệu hô hấp. Các thuốc thường được chỉ định như thuốc loãng đàm, thuốc tránh co thắt phế quản, kháng sinh khi có bội nhiễm, thuốc cầm máu khi có ho ra máu, thuốc giảm ho và chống dị ứng…
Các tình huống thường được chỉ định phẫu thuật là dãn phế quản khu trú, dãn phế quản đáp ứng kém với điều trị nội khoa, tái phát nhiều lần dai dẳng, ho ra máu dai dẳng hoặc ho ra máu lượng nhiều, có biến chứng áp xe phổi, tràn mủ màng phổi, bóng khí phổi gây chèn ép, tràn khí màng phổi, hội chứng thùy giữa…
Dãn phế quản có ho ra máu lượng nhiều, trong tình huống cấp cứu hoặc một số trường hợp nặng không thể phẫu thuật, có thể áp dụng biện pháp chụp và làm thuyên tắc động mạch phế quản một lần hoặc nhiều lần, để cầm máu tạm thời.
Đối với các trường hợp dãn phế quản do dị vật, cần phải được lấy bỏ dị vật qua nội soi phế quản, hoặc nếu khó khăn phải bằng phẫu thuật.
Phòng ngừa
Dãn phế quản là bệnh lý mạn tính tiến triển lâu dài, có thể dẫn tới biến chứng nặng và nguy hiểm tính mạng. Để phòng tránh, phải điều trị tốt và dứt điểm các viêm nhiễm đường hô hấp, tránh để kéo dài. Phải điều trị lao thật tốt, đúng đủ theo phác đồ tránh để tái phát tái nhiễm hoặc kháng thuốc. Phải chích ngừa một số các bệnh nhiễm trùng hô hấp thường gặp như lao, cúm, ho gà.
Các dị vật đường thở phải được phát hiện và lấy bỏ sớm trước khi ảnh hưởng đến cấu trúc phế quản. Nên tập hít thở thường xuyên, không hút thuốc lá và tránh các điều kiện ô nhiễm không khí khói bụi hay các hóa chất bay hơi độc hại.
ThS BS. Lê Phi Long – Khoa Lồng ngực Mạch máu Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM
Nguyên nhân gây ra dãn phế quản
- Các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp kéo dài
- Lao phổi
- Chít hẹp, chèn ép đường dẫn khí
- Hóa chất – Thuốc lá
- Bẩm sinh
Triệu chứng lâm sàng – chẩn đoán dãn phế quản mạn tính
Biểu hiện thường gặp nhất của dãn phế quản mạn tính là
- Ho và khạc đàm kéo dài. Người mắc bệnh dãn phế quản thường hay ho khạc húng hắng, khạc nhiều đàm, kéo dài từ ngày sang ngày khác. Tính chất đàm khạc thường nhày đục, để lâu có lắng đọng thành lớp.
- Tình trạng ho khạc đàm này thường rõ rệt và nặng thêm khi thời tiết thay đổi, hoặc có bội nhiễm kèm theo. Trong các đợt bội nhiễm và ứ đọng đàm nhớt nhiều hơn, đàm sẽ trở nên vàng đục hoặc vàng xanh, số lượng nhiều hơn.
- Nóng sốt, mệt mỏi, uể oải
- Chán ăn
- Khó thở nặng ngực…
Một số biểu hiện của tình trạng thiếu oxy mạn tính như dấu hiệu ngón tay dùi trống, móng tay hình mặt kính đồng hồ, tím môi tím đầu móng… có thể gặp ở những trường hợp dãn phế quản lâu ngày có ảnh hưởng lên chức năng hô hấp và tim mạch.
Các xét nghiệm thường được chỉ định để chẩn đoán dãn phế quản là X-quang phổi quy ước, CT-scan ngực, chụp phế quản cản quang (ít làm), đo chức năng hô hấp, nội soi phế quản…
Diễn tiến - biến chứng của dãn phế quản mạn tính
- Viêm phổi – áp xe phổi
- Ho ra máu
- Khí phế thũng và bệnh bóng khí phổi
- Suy hô hấp – Tâm phế mạn
Điều trị dãn phế quản – khi nao cần phải diều trị dãn phế quản bằng phẫu thuật
Điều trị dãn phế quản đa phần là điều trị bảo tồn nội khoa. Người bệnh thường được hướng dẫn tập ho khạc, dẫn lưu đàm nhớt theo tư thế, tập hít thở, vật lý trị liệu hô hấp. Các thuốc thường được chỉ định như thuốc loãng đàm, thuốc tránh co thắt phế quản, kháng sinh khi có bội nhiễm, thuốc cầm máu khi có ho ra máu, thuốc giảm ho và chống dị ứng…
Các tình huống thường được chỉ định phẫu thuật là dãn phế quản khu trú, dãn phế quản đáp ứng kém với điều trị nội khoa, tái phát nhiều lần dai dẳng, ho ra máu dai dẳng hoặc ho ra máu lượng nhiều, có biến chứng áp xe phổi, tràn mủ màng phổi, bóng khí phổi gây chèn ép, tràn khí màng phổi, hội chứng thùy giữa…
Dãn phế quản có ho ra máu lượng nhiều, trong tình huống cấp cứu hoặc một số trường hợp nặng không thể phẫu thuật, có thể áp dụng biện pháp chụp và làm thuyên tắc động mạch phế quản một lần hoặc nhiều lần, để cầm máu tạm thời.
Đối với các trường hợp dãn phế quản do dị vật, cần phải được lấy bỏ dị vật qua nội soi phế quản, hoặc nếu khó khăn phải bằng phẫu thuật.
Phòng ngừa
Dãn phế quản là bệnh lý mạn tính tiến triển lâu dài, có thể dẫn tới biến chứng nặng và nguy hiểm tính mạng. Để phòng tránh, phải điều trị tốt và dứt điểm các viêm nhiễm đường hô hấp, tránh để kéo dài. Phải điều trị lao thật tốt, đúng đủ theo phác đồ tránh để tái phát tái nhiễm hoặc kháng thuốc. Phải chích ngừa một số các bệnh nhiễm trùng hô hấp thường gặp như lao, cúm, ho gà.
Các dị vật đường thở phải được phát hiện và lấy bỏ sớm trước khi ảnh hưởng đến cấu trúc phế quản. Nên tập hít thở thường xuyên, không hút thuốc lá và tránh các điều kiện ô nhiễm không khí khói bụi hay các hóa chất bay hơi độc hại.
ThS BS. Lê Phi Long – Khoa Lồng ngực Mạch máu Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM
Các tin đã đăng
- Ung thư cổ tử cung(27/12/2019)
- CÁC VẤN ĐỀ DA DO ĐẶC TRƯNG MÙA GIÁP TẾT(19/12/2019)
- Chảy máu mũi – Những thắc mắc thường gặp(19/12/2019)
- Hội chứng căng đau vai gáy(14/12/2019)
- Chương trình tư vấn “Những điều cần biết về bệnh lý viêm khớp dạng thấp”(14/12/2019)
- Hơi ấm kỳ diệu từ cái ôm đầu tiên(14/12/2019)