Phiếu thông tin bệnh Opioid trong chăm sóc giảm nhẹ

04/07/2024 16:55:00

1. Opioid là gì? Tại sao bác sĩ lại cho người bệnh sử dụng opioid?
- Opioid là một nhóm thuốc bao gồm các chất tự nhiên hay được tổng hợp, có tác dụng giảm đau, gây ngủ, có khả năng gây lệ thuộc.
- Khi người bệnh có cơn đau trung bình đến nặng hoặc khó thở nhiều không đáp ứng các điều trị khác, đặc biệt là đối với người bệnh ung thư hoặc suy các cơ quan (ví dụ: đau do khối u gan lớn hoặc khó thở do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính giai đoạn cuối), bác sĩ sẽ cân nhắc kĩ và theo dõi sát quá trình sử dụng opioid nhằm mục đích giảm đau hoặc giảm khó thở.
- Việc sử dụng opioid không chỉ dành riêng cho những người bệnh giai đoạn cuối hoặc trước lúc mất. Opioid có thể được chỉ định sớm để giúp kiểm soát các vấn đề gây ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của người bệnh, giúp cho quá trình chăm sóc đạt kết quả tốt nhất có thể

2. Các dạng opioid nào hiện sẵn có tại Việt Nam?
Đường dùng Chế phẩm Hoạt chất Biệt dược Hàm lượng Thời gian tác dụng
Uống Kết hợp Paracetamol - Tramadol Ultracet
Dinalvic
Ramlepsa		 325 mg/37,5 mg 4-6 giờ
Đơn chất Morphine Morphine sulfate 30mg 4 giờ
Tiêm tĩnh mạch – tiêm dưới da Đơn chất Tramadol Tramadol hydrochloride 100 mg/2 ml 4-6 giờ
Morphine Morphine Opiphine 10 mg/1 ml 4 giờ
Fentanyl Fentanyl Hameln 100 mcg/2 ml 1-2 giờ
Dán Đơn chất Fentanyl Durogesic 25 mcg/giờ 72 giờ
(3 ngày)
50 mcg/giờ

3. Các tác dụng phụ của opioid?
- Táo bón: tác dụng phụ thường gặp nhất, không cải thiện theo thời gian. Bác sĩ sẽ cho bạn dùng kèm với thuốc nhuận trường.
- Buồn nôn, nôn, chóng mặt, khô miệng, ngứa: sẽ cải thiện theo thời gian.
- Ngủ nhiều, ngầy ngật, lú lẫn: cải thiện theo thời gian, cũng có thể là biểu hiện quá liều opioid.
- Thở chậm: biểu hiện quá liều opioid.
- Dung nạp thuốc: theo thời gian bạn sẽ cần liều thuốc cao hơn để đạt hiệu quả giảm đau.
- Phụ thuộc về thể chất: bạn sẽ có các triệu chứng thiếu thuốc khi ngưng thuốc.
- Phụ thuộc về tâm lí (nghiện): không thể kiểm soát lượng thuốc cũng như tần suất dùng thuốc, thèm thuốc hay tiếp tục dùng thuốc dù biết có tác dụng tiêu cực lên sức khỏe thể chất hay tinh thần của bản thân. Tuy nhiên biến chứng này hiếm gặp vì việc sử dụng được các bác sĩ giảm nhẹ theo dõi chặt chẽ.
4. Những lưu ý khi bạn hay người thân của bạn sử dụng opioid:
- Chỉ sử dụng theo đúng hướng dẫn của nhân viên y tế. Không bao giờ tự ý sử dụng nhiều hơn liều lượng được kê toa.
- Không tự ý ngưng thuốc đột ngột mà không có sự tư vấn của nhân viên y tế
- Uống thuốc theo đúng cữ để đảm bảo tác dụng giảm đau. Ghi nhận số liều thuốc cứu hộ cho những cơn đau đột xuất.
- Tái khám đúng hẹn, ghi nhận các biểu hiện tác dụng phụ cũng như hiệu quả giảm đau, giảm khó thở của opioid.
- Không được dùng thuốc với rượu bia
- Bảo quản kĩ lưỡng thuốc opioid ở nơi an toàn, không chia sẻ thuốc, không buôn bán thuốc, không sử dụng toa opioid của người khác, cần hoàn trả thuốc nếu không sử dụng hết.
5. Làm sao để mua thuốc opioid?
- Do opioid là các thuốc được kiểm soát, chỉ khuyến cáo mua thuốc tại các nhà thuốc được cấp phép bán công khai, sử dụng “Đơn thuốc N” -  Mẫu đơn thuốc giảm đau gây nghiện theo thông tư 52/2017 52/2017/TT – BYT ngày 29/12/2017 của Bộ trưởng Bộ Y tế theo đúng quy định pháp luật.
- Trường hợp người bệnh không thể đến khám tại phòng khám do mệt, yếu hoặc ở giai đoạn cuối đời chỉ có thể nằm tại nhà, người nhà có thể xin “Giấy chứng nhận còn sử dụng opioid” tại Trạm Y tế địa phương và người nhà mang đến phòng khám để nhận: “Đơn thuốc N”.
- Các cơ sở cấp phát thuốc opioids theo quy định Nhà nước:
  • Khoa Dược, BV Đại học Y Dược TP.HCM
  • Nhà thuốc Pasteur: 156 Pasteur, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
Ghi chú: “Đơn thuốc N” (Mẫu đơn thuốc gây nhiện) theo Thông tư số 52/2017/TT – BYT ngày 29/12/2017 của Bộ trưởng Bộ Y tế.
6. Khi tôi/người thân có biểu hiện bất thường khi dùng opioid thì tôi phải làm gì?
- Đến cơ sở y tế gần nhất.
- Mang theo toàn bộ số thuốc đang sử dụng, các giấy tờ y khoa có liên quan.
- Điện thoại đến khoa Lão – Chăm sóc giảm nhẹ để được nhận thông tin hỗ trợ theo các số điện thoại sau: 028.39 525 213 - 028.39 525 219 - 028.39 525 200

Các tin đã đăng